Dołącz online
Ważnym elementem naszej kampanii są działania prowadzone online. Internet, obok domu, stał się jednym z kluczowych miejsc, gdzie dochodzi do przemocy wobec kobiet*. Cyberprzemoc, obejmująca groźby, nękanie i molestowanie, dotyka coraz więcej dziewcząt* i kobiet*. W naszej kampanii stawiamy na edukację, zwiększanie zaangażowania oraz dostarczanie praktycznych narzędzi, które pomogą chronić się przed tymi zagrożeniami. Chcemy, aby każda z nas czuła się bezpieczna – również w przestrzeni cyfrowej.
Poniżej znajdziesz pakiet informacji na temat przemocy ze względu na płeć, w tym infografiki, które możesz udostępniać w swoich mediach społecznościowych. Razem możemy zmieniać rzeczywistość – dołącz do nas i pomóż szerzyć wiedzę!
Definicja przemocy ze względu na płeć
Przemoc ze względu na płeć to zjawisko obejmujące różne formy agresji i dyskryminacji, które są wymierzone w kobiety* i dziewczęta* z powodu ich płci. Jest to poważne naruszenie praw człowieka, mające destrukcyjny wpływ na życie ofiar/ocalałych od przemocy, ich zdrowie fizyczne i psychiczne, a także możliwości rozwoju społecznego i ekonomicznego.
Polska a Konwencja Stambulska – dlaczego wciąż mamy problem?
W Polsce przemoc wobec kobiet wciąż jest poważnym problemem. Obecne przepisy nie uwzględniają jej systemowych źródeł ani jej głęboko zakorzenionych przyczyn kulturowych. Brakuje kompleksowych działań prewencyjnych, a przemoc wobec dziewcząt* i kobiet* wciąż postrzegana jest jako prywatna sprawa, a nie problem praw człowieka.
Brak kompleksowych działań prewencyjnych oznacza, że dziewczęta* i młode kobiety* nie mają dostępu do edukacji na temat swoich praw, mechanizmów ochrony oraz sposobów reagowania na przemoc. Ofiary/ocalałe od przemocy są pozostawiane same sobie, a sprawcy nie ponoszą odpowiedzialności za swoje czyny. Może się to wiązać z brakiem wsparcia, a nawet z odrzuceniem przez rodzinę, znajomych lub społeczność. W sytuacjach, w których przemoc jest postrzegana jako prywatna sprawa, instytucje państwowe (np. policja, służba zdrowia, opieka społeczna) nie zawsze reagują odpowiednio na zgłoszenia przemocy.
Różnorodne dziewczęta* i młode kobiety* uczestniczące w projekcie Safer Cities for Girls* podkreślały, że regularnie odczuwają zagrożenie lub brak poczucia bezpieczeństwa w przestrzeni publicznej. Ich poczucie niepewności wynika z doświadczeń związanych z płcią, dyskryminacją oraz nierównymi relacjami władzy między mężczyznami a kobietami. Uczestniczki projektu wyrażały frustrację związaną z koniecznością brania osobistej odpowiedzialności za swoje bezpieczeństwo, ponieważ brakuje kompleksowych działań miejskich, które mogłyby zapewnić im ochronę. Prawie 90% dziewcząt i młodych kobiet biorących udział w inicjatywach Safer City for Girls* zaapelowało do władz publicznych o poważne podejście do problemu braku bezpieczeństwa w przestrzeni publicznej oraz o podjęcie działań, które nie będą obwiniać ofiar przemocy ze względu na płeć, gróźb i molestowania, na które są narażone. Dziewczęta* i młode kobiety*, w całej swojej różnorodności, pragną możliwości swobodnego poruszania się w przestrzeni publicznej bez obawy przed molestowaniem, zastraszaniem czy przemocą.
Czas na zmiany i realne działania!
Statystyki, które otwierają oczy na przemoc
Badania wskazują, że:
„Molestowanie w przestrzeni publicznej”, Niebieska Linia, dostęp 23 września 2024, https://www.niebieskalinia.pl/aktualnosci/aktualnosci/molestowanie-w-przestrzeni-publicznej. „Fakty i dane na temat molestowania w miejscach publicznych”, Stand Up International, dostęp 23 września 2024, https://www.standup-international.com/pl/pl/facts
Prawa kobiet nieheteronormatywnych
Oznacza to również, że szkoły – będące ważną częścią przestrzeni miejskiej – nie są dostosowane do zapewnienia bezpieczeństwa i równości, szczególnie dziewczynkom* należącym do grup marginalizowanych. Młode uchodźczynie, które brały udział w projekcie Safer Cities for Girls*, wskazywały na zwiększone ryzyko doświadczenia przemocy, wynikające z barier językowych, izolacji kulturowej i dyskryminacji, których doświadczają zarówno w szkołach, jak i w przestrzeni publicznej, oraz w postaci mowy nienawiści. Ich obawy pogłębia nieznajomość lokalnych norm i brak wystarczających sieci wsparcia. Jedna z młodych uchodźczyń z Ukrainy powiedziała: „Chcesz się chronić przed wojną, chcesz żyć. A później słyszysz […]: „Spier*** na Ukrainę!”.
Dziewczęta* i młode kobiety* z mniejszości etnicznych, w tym Romki, doświadczają podwójnej dyskryminacji ze względu na pochodzenie etniczne i płeć, a także są bardziej narażone na nękanie i przemoc w przestrzeni publicznej z powodu stereotypów i uprzedzeń rasowych. Dziewczęta* i młode kobiety* ze społeczności Głuchych napotykają unikalne wyzwania związane z bezpieczeństwem ze względu na bariery komunikacyjne, które mogą prowadzić do poczucia izolacji, trudności w dostępie do służb ratunkowych oraz braku udogodnień w przestrzeni publicznej, w tym w środkach transportu. Niedostosowane strategie i polityki oznaczają, że np. szkoły nie posiadają odpowiednich narzędzi i procedur, by reagować na przemoc motywowaną uprzedzeniami, jak homofobia, rasizm czy ableizm. Dziewczyny* doświadczające takich form przemocy często nie otrzymują odpowiedniego wsparcia ani ochrony.
Przestrzenie publiczne muszą być miejscem, w którym każda dziewczyna* i młoda kobieta* czuje się bezpieczna, akceptowana i wspierana, bez względu na swoje pochodzenie, tożsamość czy sytuację życiową! Kampanie antyprzemocowe wciąż są potrzebne, ale to za mało! Czas na konkretne zmiany! Wspierajmy działania, które realnie poprawią bezpieczeństwo i równość w naszych miastach oraz uwzględniają perspektywę intersekcjonalną.
Prawa kobiet nieheteronormatywnych
Strach i przemoc to codzienność dla wielu osób nieheteronormatywnych w Polsce. Zajmuje ona jedno z najniższych miejsc w Unii Europejskiej w zakresie ochrony praw osób LGBTQI+. Według danych z 2024 roku, 98% osób LGBTQI+ w Polsce doświadczyło homofobii, a prawie 90% zadeklarowało brak zaufania do instytucji państwowych i policji.
Brak perspektywy intersekcjonalnej w miejskich strategiach bezpieczeństwa ma szczególnie negatywny wpływ na sytuację lesbijek i osób transpłciowych. Doświadczają one dyskryminacji i przemocy na wielu poziomach – zarówno z powodu swojej orientacji seksualnej czy tożsamości płciowej, jak i innych cech, takich jak płeć, wiek, czy przynależność do grupy mniejszościowej. Osoby transpłciowe i lesbijki często doświadczają przemocy motywowanej nienawiścią, zarówno fizycznej, jak i psychicznej, w przestrzeni publicznej oraz prywatnej. Brak w strategiach uwzględnienia ich specyficznych potrzeb prowadzi do niedostatecznej ochrony tych osób przed przemocą oraz nękaniem. Grupy społeczne są pomijane przy tworzeniu programów interwencyjnych i wsparcia, co pogłębia ich wykluczenie oraz narażenie na przemoc i dyskryminację.
Źródło: ILGA-Europe, „Rainbow Map 2024”, dostęp 23 września 2024, https://rainbowmap.ilga-europe.org/.
Każdy zasługuje na bezpieczne życie. Wspólnie możemy to zmienić!
Problem cyberprzemocy
Badania opublikowane w 2024 r. wykazały, że 39% internautek mieszkających w Polsce doświadczyło cyberprzemocy, a 64% zaobserwowało przemoc skierowaną przeciwko innym kobietom. Takie zjawiska jak obraźliwe komentarze, groźby, nękanie czy upublicznianie prywatnych informacji to jedne z głównych form cyberprzemocy, które wpływają na ich poczucie bezpieczeństwa i dobrostan psychiczny.
Z badań Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę wynika, że problem cyberprzemocy dotyka również młodsze pokolenie. Z przeprowadzonego w 2013 roku przez fundację Feminoteka badania ankietowego wśród młodzieży gimnazjalnej i licealnej wynika, że ofiarami różnych form cyberprzemocy wśród uczniów i uczennic w szkole zdecydowanie częściej padają dziewczęta niż chłopcy. Cyberprzemocy doznała ¼ uczniów i ponad 1/3 uczennic.
Wyniki badań wskazują na konieczność podejmowania szeroko zakrojonych działań edukacyjnych i prewencyjnych. Ważne jest podnoszenie świadomości zarówno wśród dzieci i młodzieży, jak i dorosłych użytkowników i użytkowniczek internetu, aby przeciwdziałać przemocy i wspierać osoby jej doświadczające.
Spurek, S. (2024). Cyberprzemoc wobec kobiet w Polsce. Raport na podstawie badań przeprowadzonych przez pracownię badawczą IQS sp. z o.o. [online] dostępny w: https://sylwiaspurek.pl/raport-cyberprzemoc-10-online.pdf [Dostęp: 23 września 2024].
J. Włodarczyk, K. Makaruk, P. Michalski, M. Sajkowska, Ogólnopolska diagnoza skali i uwarunkowań krzywdzenia dzieci. Raport z badań, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, 2018, [online] dostępne na: https://diagnozakrzywdzenia.pl/raport.pdf, dostęp: 17.06.2019.
Rola sojuszników
Wychowywanie się w środowisku, w którym przemoc jest obecna lub akceptowana, utrudnia chłopcom i młodym mężczyznom naukę budowania zdrowych, równorzędnych relacji z dziewczynami* i kobietami*. To z kolei może skutkować trudnościami w komunikacji, empatii oraz rozwiązywaniu konfliktów bez użycia przemocy.
Zaangażowanie mężczyzn jako sojuszników praw kobiet* odgrywa ważną rolę również w naszej kampanii. Dobre sojusznictwo polega na aktywnym wsparciu i solidarności z osobami doświadczającymi dyskryminacji lub wykluczenia, poprzez słuchanie ich potrzeb, podnoszenie ich głosu oraz działanie na rzecz zmiany społecznej. Sojusznicy nie przejmują przestrzeni ani nie mówią w imieniu innych, lecz wspierają i wzmacniają tych, którzy doświadczają niesprawiedliwości.
Pobierz grafiki